Người bản địa México

Bách khoa toàn thư phanh Wikipedia

Người bạn dạng địa Mexico hoặc hay còn gọi là người Mễ bạn dạng địa (Nativos mexicanos) hoặc người Mễ domain authority đỏ là những người dân gốc bạn dạng địa vốn liếng là một trong những phần của những xã hội đem xuất xứ kể từ những group và xã hội tồn bên trên ở Mexico thời buổi này trước lúc người Tây Ban Nha cho tới. Số số lượng người Mexico bạn dạng địa được xác lập trải qua điều nhì của Hiến pháp Mexico. Điều tra dân sinh Mexico ko phân loại những cá thể theo đòi chủng tộc, dùng văn hóa-dân tộc của những xã hội bạn dạng địa bảo đảm ngôn từ, truyền thống cuội nguồn, tín ngưỡng và văn hóa truyền thống bạn dạng địa của họ^[1]. Cụm kể từ "Người bạn dạng địa" thông thường được ưu tiên dùng ở Mexico nhằm chỉ những group dân tộc bản địa người domain authority đỏ lòm bạn dạng địa ở Bắc Mỹ (Amerindian)^[2].

Bạn đang xem: Người bản địa México

Xem thêm: s%E1%BB%AFa%20%C4%91%E1%BA%ADu%20xanh trong Tiếng Anh, dịch, câu ví dụ

Theo Viện Bản địa Quốc gia (INI) và Viện Người bạn dạng địa Quốc gia (CDI), nhập thời điểm năm 2012, dân sinh bạn dạng địa ở Mexico là khoảng tầm 15 triệu con người, được phân thành 68 group sắc tộc^[3] Tổng khảo sát dân sinh năm 2020 của Población nó Vivienda vẫn report đem 11,8 triệu con người sinh sống trong số hộ mái ấm gia đình đem người phát biểu ngôn từ bạn dạng địa và 23.232.391 người tự động nhận bản thân là kẻ bạn dạng địa^[4]. Số số lượng người bạn dạng địa phân bổ bên trên từng bờ cõi Mexico tuy nhiên quan trọng đặc biệt triệu tập ở Sierra Madre del Sur, Bán hòn đảo Yucatán, Sierra Madre Oriental, Sierra Madre Occidental và những chống phụ cận. Các bang đem dân sinh người bạn dạng địa lớn số 1 là Oaxaca và Yucatán, bang Yucatán đem tỷ trọng dân sinh người bạn dạng địa tối đa bên trên bờ cõi của tớ. Kể kể từ thời nằm trong địa của Tây Ban Nha, những vùng Bắc và Bajio của Mexico đem tỷ trọng người bạn dạng địa thấp rộng lớn, tuy nhiên một trong những group xứng đáng để ý bao hàm Rarámuri, Tepehuán, Yaquis và Yoreme^[5].

Vào thời khắc người Tây Ban Nha cho tới trung bộ Mexico, nhiều dân tộc bản địa ở Trung Mỹ (ngoại trừ người Tlaxcaltec và Vương quốc Purépecha của những người Michoacán) vẫn thiết lập một liên minh thong thả bên dưới Đế chế Aztec, nền văn minh Nahua ở đầu cuối cải tiến và phát triển ở miền Trung Mexico. Thủ đô của đế chế này là Tenochtitlan đang trở thành một trong mỗi trung tâm khu đô thị lớn số 1 trái đất, với dân sinh dự trù khoảng tầm 350.000 người^[6]. Trong cuộc đoạt được Đế chế Aztec, người Tây Ban Nha (những kẻ đoạt được conquistador) vẫn liên minh với những group cỗ tộc không giống nhập chống, bao hàm cả Tlaxcaltec^[6]. Chiến lược này của những người Tây Ban Nha vẫn thành công xuất sắc tự sự bất mãn với lề luật của những người Aztec buộc những người dân cỗ tộc cần cống hấp thụ và dùng những người dân bị đoạt được nhằm hiến tế theo đòi ngờ lễ. Trong những thập kỷ tiếp theo sau, người Tây Ban Nha gia tăng quyền thống trị của mình ở điểm trở nên phó quốc gia của Tân Tây Ban Nha. Các xã hội bạn dạng địa được thống nhất trở nên những xã hội bên dưới sự thống trị của Tây Ban Nha^[7]. Trong lịch sử hào hùng vẫn xuất hiện nay một mùa suy hạn chế nhanh gọn về dân sinh người domain authority đỏ lòm bạn dạng địa, đa phần là vì sự lây truyền của những dịch bệnh dịch đem xuất xứ kể từ châu Âu nhưng mà người domain authority đỏ lòm trước đó trước đó chưa từng được nghe biết, bên cạnh đó còn tự cuộc chiến tranh và làm việc chống bức. Đại dịch tàn phá huỷ kinh hoàng tuy nhiên những xã hội bạn dạng địa từng bước bình phục với con số rất ít hơn^[6].

Chú thích[sửa | sửa mã nguồn]

Tham khảo[sửa | sửa mã nguồn]

Carmack, Robert; và người cùng cơ quan (1996). The legacy of Mesoamerica: history and culture of a Native American civilization. Prentice Hall. ISBN 0-13-337445-9.
Carrasco, David chỉnh sửa (2001). The Oxford Encyclopedia of Mesoamerican Culture . Oxford University Press. ISBN 0-19-510815-9.
Wauchope, Robert chỉnh sửa (1964–76). Handbook of Middle American Indians . Austin: University of Texas Press. ISBN 0-292-78419-8.
Adams, Richard E.W. (2000). “Introduction to tát a Survey of the Native Prehistoric Cultures of Mesoamerica”. The Cambridge History of the Native Peoples of the Americas. 2: 1–44. ISBN 0-521-35165-0.
Coe, Michael D. (1996). Mexico: from the Olmecs to tát the Aztecs. New York: Thames and Hudson. ISBN 0-500-27722-2.
Cowgill, George L. (2000). “The Central Mexican Highlands from the Rise of Teotihuacan to tát the Decline of Tula”. The Cambridge History of the Native Peoples of the Americas. 2: 250–317. ISBN 0-521-35165-0.
Duverger, Christian (1999): Mesoamérica, arte nó antropología. CONACULTA-Landucci Editores. Paris.
Fernández, Tomás; Jorge Belarmino (2003). La escultura prehispánica de mesoamérica. Barcelona: Lunwerg Editores. ISBN 84-9785-012-2.
de la Fuente, Beatrice (2001). De Mesoamérica a la Nueva España. Oviedo, Spain: Consejo de Comunidades Asturianas. ISBN 84-505-9611-4.
Gamio, Manuel (1922). La Población del Valle de Teotihuacán: Representativa de las que Habitan las Regiones Rurales del Distrito Federal nó de los Estados de Hidalgo, Puebla, México nó Tlaxcala . Mexico City: Talleres Gráficos de la Secretaría de Educación Pública.
Grove, David G. (2000). “The Preclassic Societies of the Central Highlands of Mesoamerica”. The Cambridge History of the Native Peoples of the Americas. 2: 122–155. ISBN 0-521-35165-0.
Grove, David G. (2001). “Mesoamerican Chronology: Formative (Preclassic) Period (2000 BCE-250 CE)”. The Oxford Encyclopedia of Mesoamerican Culture. 2: 236–243. ISBN 0-19-510815-9.
Kirchhoff, Paul (1943). “Mesoamérica. Sus Límites Geográficos, Composición Étnica nó Caracteres Culturales”. Acta Americana. 1 (1): 92–107.
Kuehne Heyder, Nicola; Joaquín Muñoz Mendoza (2001). Mesoamérica: acercamiento a una historia. Granda, Spain: Diputación Provincial de Granada. ISBN 84-7807-008-7.
López Austin, Alfredo; Leonardo López Luján (1996). El pasado indígena. Mexico: El Colegio de México. ISBN 968-16-4890-0.
MacNeish, Richard S. (2001). “Mesoamerican Chronology: Early Development and the Archaic Period (before 2600 BCE)”. The Oxford Encyclopedia of Mesoamerican Culture. 2: 226–236. ISBN 0-19-510815-9.
Marcus, Joyce; Kent V. Flannery (2000). “Cultural Evolution in Oaxaca: The Origins of the Zapotec and Mixtec Civlizations”. The Cambridge History of the Native Peoples of the Americas. 2: 358–406. ISBN 0-521-35165-0.
McCafferty, Geoffrey G.; David Carrasco (2001). “Mesoamerican Chronology: Classic Period (250-900)”. The Oxford Encyclopedia of Mesoamerican Culture. 2: 243–248. ISBN 0-19-510815-9.
Miller, Mary Ellen. (2001). El arte de mesoamérica. "Colecciones El mundo del arte". Ediciones Destino. Barcelona, España. ISBN 84-233-3095-8.
Palerm, Ángel (1972). Agricultura nó civilización en Mesoamérica. Mexico: Secretaría de Educación Pública. ISBN 968-13-0994-4.
Smith, Michael E. (2001). “Mesoamerican Chronology: Postclassic Period (900-1521)”. The Oxford Encyclopedia of Mesoamerican Culture. 2: 248–257. ISBN 0-19-510815-9.
Sahagún, Bernardino de; Arthur J. O. Anderson; Charles E. Dibble (eds.) (1950–82). Florentine Codex: General History of the Things of New Spain . Santa Fe: School of American Research. ISBN 0-87480-082-X.Quản lý CS1: văn bạn dạng dư: list người sáng tác (liên kết)
Weaver, Muriel Porter (1993). The Aztecs, Maya, and Their Predecessors: Archaeology of Mesoamerica (ấn bạn dạng 3). San Diego: Academic Press. ISBN 0-01-263999-0.
West, Robert C.; John P.. Augelli (1989). Middle America: Its Lands and Peoples (ấn bạn dạng 3). Englewood Cliffs, N.J.: Prentice Hall. ISBN 0-13-582271-8.
Zeitlin, Robert N.; Judith Zeitlin (2000). “The Paleoindian and Archaic Cultures of Mesoamerica”. The Cambridge History of the Native Peoples of the Americas. 2: 45–122. ISBN 0-521-35165-0.
Altman, Ida; và người cùng cơ quan (2003). The Early History of Greater Mexico. Prentice Hall. ISBN 0-13-091543-2.
Cline, Sarah (2000). “Native Peoples of Colonial Central Mexico”. The Cambridge History of the Native Peoples of the Americas. 2: 187–222. ISBN 0-521-65204-9.
Gibson, Charles (1964). The Aztecs Under Spanish Rule. Stanford University Press.
Jones, Grant D. (2000). “The Lowland Maya from the Conquest to tát the Present”. The Cambridge History of the Native Peoples of the Americas. 2: 346–391. ISBN 0-521-65204-9.
Lockhart, James (1992). The Nahuas After the Conquest. Stanford University Press. ISBN 0-8047-1927-6.
Lovell, W. George (2000). “The Highland Maya”. The Cambridge History of the Native Peoples of the Americas. 2: 392–444. ISBN 0-521-65204-9.
MacLeod, Murdo J. (2000). “Mesoamerica since the Spanish Invasion: An Overview”. The Cambridge History of the Native Peoples of the Americas. 2: 1–43. ISBN 0-521-65204-9.
Schryer, Frans S. (2000). “Native Peoples of Colonial Central Mexico since Independence”. The Cambridge History of the Native Peoples of the Americas. 2: 223–273. ISBN 0-521-65204-9.
Sharer, Robert J. (2000). “the Maya Highlands and the Adjacent Pacific Coast”. The Cambridge History of the Native Peoples of the Americas. 2: 449–499. ISBN 0-521-35165-0.
Taylor, William B. (2001). “Mesoamerican Chronology: Colonial Period (1521-1821)”. The Oxford Encyclopedia of Mesoamerican Culture. 2: 257–264. ISBN 0-19-510815-9.
Tutino, John (2001). “Mesoamerican Chronology: Postcolonial Period (1821-present)”. The Oxford Encyclopedia of Mesoamerican Culture. 2: 264–271. ISBN 0-19-510815-9.

Van Young, Eric (2000). “The Indigenous Peoples of Western Mexico from the Spanish Invasion to tát the Present”. The Cambridge History of the Native Peoples of the Americas. 2: 136–186. ISBN 0-521-65204-9.